Ngày
xưa Đi học cốt mong muốn tiến thân bằng con đường hoạn lộ. Nhưng thời nào cũng
vậy, chốn quan trường đâu thể là chốn của kẻ thật thà. Khi Lía chuẩn bị bước vào
chốn quan trường :
Lạy mẹ ở lại hàng lang
Cho
con đi khóa dốc lòng làm quan.
Thì trước đó Lía đã thử dượt lại cái
tính lừa đảo. Hành nghề đưa ngựa - kiểu xe thồ xe ôm ngày nay mà khi cầm được
tiền của người thì Lía cao chạy xa bay. Nhưng bao nhiêu đó, những lừa đảo vặt
vãnh cũng chẳng đủ để dung túng ở nhà quan. Khi được vào nhà quan, mượn oai
quan đi thu nợ, Lía nướng sạch tiền thu nợ vào sòng bạc. Tính khí cướp ngày nầy
chẳng thể so bì nổi cái thâm trầm sâu hiểm của cướp đêm. Quả vậy, Lía chỉ còn
con đường tụ đảng chốn sơn lâm…
VĂN DOAN DIỄN CA (tiếp theo …)
Xướng:
Qua non Bến Đá một khi,
Tới nơi vừa hết, tiền thì sạch trơn.
Lía bèn toan liệu một mình,
Âu ta ghé lại nghỉ chưn một hồi.
Vào quán rượu thịt uống ăn
Tiệc bày cơm cá ê hề một mâm.
Mụ quán tính hết năm tiền
Lía trả sáu đồng có lấy hay không?
Quán nhân thấy nói giận thay
Hay là ăn cướp no lòng mà đi?
Lía bèn giả uống rượu say
Đá quán, Lía chạy vào rừng một khi.
Mụ quán thôi mới la làng
Ăn uống không tiền, nó lại đánh tui.
Xóm làng đâu đó ai ai,
Nghe la chạy tới, đông đà nên đông.
Đá quán, nó đã mất rồi
Chúng ta tua khá phân nhau trở về.
Lía xem chẳng thấy ai theo
Bộ hành vắng vẻ không ai đi đường.
Thấy một chú lính hồi hương
Xa xa dặm đường, ta kíp chạy theo.