Đò chiều còn đó người đưa, Ngâm Ai Tư Vãn người xưa đâu rồi

Thứ Sáu, 16 tháng 5, 2014

BÀI VÈ CÔ THÔNG TẰM


Vè là những chuyện kể bằng câu ca có vần điệu, thường là câu 4 chữ, nhưng có khi là câu 5 chữ, câu lục bát…, vè không bị bó buộc bỡi một thể loại nào. Nội dung vè thường là những chuyện xảy ra trong xóm trong làng, chuyện của một địa phương, nên vè có tính thời sự, lại mang tính dân gian. Ngôn ngữ vè mộc mạc, ai đấy cũng có thể tham gia làm nối đuôi cho bài vè, cũng vì vậy đôi khi bài vè bỗng dài thêm ra theo thời gian như những bài vè nói về bánh trái, chim cá…, cuối cùng khó mà biết ai là tác giả chính của nó. Vè được đặt ra từ những người không tên không tuổi, đề tài của vè thường là chuyện vặt vãnh của xóm làng, nên sức sống của vè cũng vì vậy mà mau chóng đi vào quên lảng. Chỉ có những bài vè đủ sức vượt qua khỏi lũy tre làng may ra mới còn lưu lại được cho người đời sau.

Giống như nhiều địa phương khác, những bài vè ra đời ở Bình Định chắc chắn là không ít, nhưng những bài được lan truyền khắp nơi và thường được nhiều người nhắc đến là các bản vè : Vè Chàng Lía, Vè Bà Thiếu Phó và Vè Cô Thông Tằm.

Thứ Hai, 12 tháng 5, 2014

MỪNG PHẬT ĐẢN 2014


Ngày Phật Đản Sinh - Phật Lịch 2558
Chúc mọi người thân tâm thường lạc
NonNuoc BinhKhe


Thứ Sáu, 9 tháng 5, 2014

VĂN DOAN DIỄN CA (14) - HẬN TRUÔNG MÂY


Chàng Lía được xem là người ra tuyên ngôn Lấy của nhà giàu chia cho dân nghèo. Lía tụ nghĩa ở Truông Mây là để thực hiện tuyên ngôn. Nhưng những đầu lĩnh Truông Mây bấy lâu chỉ được xem là những kẻ nổi loạn. Cuộc nổi loạn của Lía không có được người giúp rập như Giáo Hiến đã vạch đường chỉ lối cho 3 anh em Nhạc - Huệ - Lữ, nên Truông Mây chưa có được cơ nghiệp như Nhà Tây Sơn sau đó ít lâu.

Được là vua, thua là giặc. Truông Mây thất bại, những kẻ ở Truông Mây bị xem là giặc. Lía tự cắt đầu mình trước lão tiều phu. Hành động nầy xem như là sự tạ lỗi của Lía trước thiên hạ vì mình đã gây ra cuộc can qua máu chảy đầu rơi.


VĂN DOAN DIỄN CA (tiếp theo …)


Tiều phu:
Bạch lãnh san quê ngụ,
Lão biểu tự danh Thôi,
Như ta Lạc đạo an[1] bần hiền thánh trước,
Cùng cư sơn lãnh rất thanh nhàn.
Hôm mai vui với gió trăng
Ngày tháng bạn cùng hoa thảo.

Lía, kêu:
Cả tiếng kêu lão trượng
Ra mở cửa cho ta. nào.

Thứ Tư, 7 tháng 5, 2014

VĂN DOAN DIỄN CA (13) - MÁ HỒNG KIẾM SẮC


Trong chinh chiến không chỉ nhờ vào hào sâu lũy rộng, giáo dài gươm sắc, kho đầy lương thảo, tướng giỏi binh tinh… Lía có đủ để đủ sức đương cự với binh triều. Triều đình phải vét binh đưa lão tướng Chánh Tường ra trận. Bên sứt đầu bên mẻ trán. Nhưng chính Lía tự làm thua mình vì không nhận ra được cái thua muôn đời của lịch sử : Anh hùng không qua nổi ải mỹ nhân.

Hồng nhan tự cổ như danh tướng. Má hồng xưa nay như danh tướng, như cây kiếm sắc vẫy vùng trong trướng.


VĂN DOAN DIỄN CA (tiếp theo …)


Chánh Tường:
Từ phụng chỉ ra bình sơn tặc
Đã trăm phen vị tróc hung nhân.

Thứ Hai, 5 tháng 5, 2014

VĂN DOAN DIỄN CA (12) - KHÁNG CỰ BINH TRIỀU


Lực lượng của Lía chỉ một trận là đánh tan quan binh sở tại. Nhưng đụng tới quan là phải đụng tới Vua. Trong xã hội nhiễu nhương quan với vua chẳng qua là cá mè một lứa. Thượng bất chính quan dưới mới lộng quyền. Quan bị hại, điều tất nhiên vua có thể bỏ mặc dân chớ không thể bỏ quan. Dấy cuộc can qua ai chết thì chết chứ vua không thể để kẻ ở rừng rú dám vuốt mũi mình...


VĂN DOAN DIỄN CA (tiếp theo …)


Quan:
Giúp Minh chúa danh vang Hoa hạ,
Phò Nam trào tiếng dậy cửu châu
Quyền trọng trấn ải quan
Lão tính Trương danh Phổ.

Xướng:
Quan binh chạy tới ải đồng.
Trương Phổ ra rước, tỏ tình cùng nhau.
Mới hay giặc dậy tỉnh trong
Mau làm văn biểu xin rày cứu binh.

Thứ Bảy, 3 tháng 5, 2014

VĂN DOAN DIỄN CA (11) - ĐÁNH QUAN BINH SỞ TẠI


108 anh hùng hảo hớn của Thủy Hử truyện cùng đến Lương Sơn Bạc chỉ vì không còn đường sống trong một xã hội bị quan quyền ức hiếp. Kẻ hoạt đầu chủ mưu Tống Giang mượn nghĩa khí của anh em Lương Sơn Bạc làm công cụ trang trí cho mình để muốn được triều đình vời mình về làm quan. Còn Lía tụ nghĩa ở Truông Mây đi cướp của nhà giàu là để sang sẻ cho dân nghèo. Lía muốn làm vua một cõi nhưng vẫn mang cái tiếng chỉ là đầu lĩnh của đám lục lâm thảo khấu. Lía muốn về với triều đình có phải là muốn yên thân với một chức quan !?

Chí lăm giúp vững thánh minh !? Đâu dễ gì ra làm quan là giúp được nước, giúp được dân. Trong một xã hội mà muốn có một chức quan lớn nhỏ gì cũng phải đút lót, quỳ lụy… Xã hội nầy hiển hiện rõ là một xã hội không có thánh minh, quan chức chỉ biết ăn trên ngồi trước, tận lực vét vơ của cải, chẳng ngó ngàng gì đến nỗi cơ cực của người dân. Chốn quan trường của xã hội kiểu nầy đâu phải là chỗ của Lía, một kẻ lâu nay thấy chuyện bất bình đâu có đứng làm ngơ.


VĂN DOAN DIỄN CA (tiếp theo …)


Xướng:
Bá quan vâng lịnh trào trung
Truyền cho quân lính bốn phương kiếm tìm.
Văn Doan về đã tới nơi
Anh em mừng rỡ vui cười ngả nghiêng.
Tiệc bày ăn uống no say
Các em thôi hỏi sự tình thưa qua.

Thứ Năm, 1 tháng 5, 2014

VĂN DOAN DIỄN CA (10) - VỀ VỚI TRIỀU ĐÌNH !


Mụ Trà sức mạnh trăm cân
Tay cầm song kiếm, nào ai dám bì.

Đầu lĩnh của Thổ Sơn là Mụ Trà. Đàn bà mà làm tướng cướp cát cứ một vùng chắc chưa nơi nào có. Bản lĩnh của một người cầm đầu lâu la đâu chỉ nhờ vào sức mạnh và võ nghệ. Mụ Trà đã thu nạp dưới trướng được nhiều tay dị tướng tài hay :

Thốt thôi gia tướng Mụ Trà,
Nhiều người dị tướng tài hay lạ lùng.

Nhưng dù sao thì một rừng không thể dung túng được 2 cọp. Mụ Trà và binh tướng đành bó tay trước thế lực của Truông Mây đang lên. Lía lại đang có ý định về với triều đình giúp vua vỗ an dân chúng.



VĂN DOAN DIỄN CA (tiếp theo …)


Văn Doan tiếng dậy bốn phương
Binh mã thời nhiều, vàng bạc thiếu chi.
Nay anh muốn xuống khoa thi.
Trước là ứng cử, sau tường quốc gia.
Nhân quân phải đạo thời phò,
Nhược bằng không đức, thời anh trở về.