VĂN DOAN DIỄN CA (12) - KHÁNG CỰ BINH TRIỀU

Lực lượng của Lía chỉ một trận là đánh tan quan binh sở tại. Nhưng đụng tới quan là phải đụng tới Vua. Trong xã hội nhiễu nhương quan với vua chẳng qua là cá mè một lứa. Thượng bất chính quan dưới mới lộng quyền. Quan bị hại, điều tất nhiên vua có thể bỏ mặc dân chớ không thể bỏ quan. Dấy cuộc can qua ai chết thì chết chứ vua không thể để kẻ ở rừng rú dám vuốt mũi mình...

VĂN DOAN DIỄN CA (tiếp theo …)

Quan:

Giúp Minh chúa danh vang Hoa hạ,

Phò Nam trào tiếng dậy cửu châu

Quyền trọng trấn ải quan

Lão tính Trương danh Phổ.

Xướng:

Quan binh chạy tới ải đồng.

Trương Phổ ra rước, tỏ tình cùng nhau.

Mới hay giặc dậy tỉnh trong

Mau làm văn biểu xin rày cứu binh.

Lại nói:

Quân nhân thừa ngã lịnh

Đem biểu tới trào trung.

Dâng Thiên tử ngự tường

Ngõ xin binh cứu viện.

Quân:

Khâm thừa soái tướng

Lãnh mạng thi hành.

Âu là Kíp thượng mã hoang mang

Hồi trào trung phi báo.

Loạn:

Sách mã gia tiên tẩu như phi,

Báo lai Thiên tử đắc tường tri.

Vương:

Thay Nam trào kế trị,

Trẫm hiệu viết Minh quân

Giữ giềng trời đặt vững âu vàng

Cầm mối nước vổ an dân chúng,

Lo một nỗi nhân hung chưa hản

Hiềm thay tự biệt sứ người(?)

Nên thổn thức năm canh

Mảng lo âu một sự.

Hoạn:

Cúi thân qua dưới bệ,

Ngửa mặt dộng long đình.

Có văn biểu đệ hồi

Xin Thánh hoàng chiết khán.

Xướng:

Coi thôi mới biết Văn Doan

Giết quan thôi lại lấy thành chém dân.

Lịnh sai Đốc tướng Lê Văn

Ngũ thiên nhân mã trừ loàn^[1] cứu dân.

Đốc quan vâng lịnh trào đình

Bèn đem binh mã Bình Hòa kéo vô.

Lâu la phi báo Văn Doan

Binh trào đã tới, còn hai dặm đường

Chủ tướng tên thiệt Lê Văn.

Năm ngàn người ngựa kéo vô dầy dầy.

Văn Doan nghe báo cười lên

Tao đợi cho nó vô mà đánh chơi.

Chư đệ:

Dạ dám thưa anh, binh trào vả chăng binh đa tướng dõng, anh chẳng lo, em sợ lắm, hễ là Phòng địch giả thắng

còn như Khinh địch giả bại chăng anh.

Doan:

Các em nói thời anh khinh địch, không tin để đó mà các em coi

Sát tha phiến giáp vô tồn,

Trảm tặc tướng chi cho đào thoát.

cho các em coi.

Xướng:

Cò Bay, Én Liệng hai em,

Một ngàn quân chúng đầu đường kéo ra.

Đánh chừng qua dậu chạy về

Thành môn ta bế, chớ ra một người.

Lại nói:

Như anh, nay là

Hứa bại chớ bất hứa thắng nghe a.

Xướng:

Binh ta đánh chẳng thối lui,

Nay anh Hai dặn, chạy về làm sao?

Nữa sau nó lại cười ta

Đánh chưa mấy hiệp, sợ mà chạy ngay.

Doan rằng: nhu khá thắng cương

Vậy mới kế thành, cho chúng em coi.

Lại nói:

Như người nầy

Dõng lực quá nhân, cự địch bất như chí thủ

mới đặng cho.

Xướng:

Hai người nghe lọt vào tai,

Đem binh vậy thì ra đó một khi.

Doan:

Sao Mai, sao Lái, Rồng Vàng, Hùm Đen

Tứ đệ lai thính lịnh.

Loạn:

Tam thiên nhân mã phục đông tây

Pháo hưởng phân binh sát tặc doanh.

Tứ đệ, loạn:

Phụng lãnh mật ngôn phục lưỡng biên

Sát tha tặc tướng phấn thần thương.

Lại nói:

Sầm Ngôi, Chổi Cùn, Tinh Lá, Đá Đen

lai thính lịnh.

Loạn:

Ậy, nghe tao dặn a

Nam bắc lưỡng sơn hàm mai phục

Quan binh tẩu đáo khả sát chi.

Xướng:

Binh quan thôi đã tới nơi,

Hai bên cờ trống vang dầy ngựa voi

Hai đàng đánh tựa như ong

Hỏa long, hỏa hổ, đánh ra sáng lòa.

Cầm chừng đánh tới dậu thì,

Cò Bay, Én Liệng, chạy ngay về thành.

Binh trào theo tới thành môn

Quan quân sỉ nhục, chẳng ra một người.

Lịnh truyền quân lập thổ đồn

Sáng ngày ta sẽ công thành cứu dân.

Nó đà sợ chẳng dám ra,

Đêm nay nó cũng trốn đi chẳng còn.

Quan binh sơ ý bất phòng

Bởi mình khi địch mới là bại binh.

(Bỗng?) (Binh) đâu, trống đã sang canh

Văn Doan truyền lịnh kéo ra một ngàn.

Cung tên, hỏa pháo, hỏa long

Đợi nhau tiếp ứng, binh ta mới thành.

Phút nghe pháo nổ ngoài thành

Vang dầy chiêng trống đánh lên tưng bừng.

Văn Doan truyền mở cửa thành,

Kéo ra tiếp ứng binh ta chớ chầy.

Quan binh đương ngủ mơ màng

Lâu la bốn phía kéo vô dầy lầy.

Người thời bỏ áo, bỏ khăn

Bỏ gươm, bỏ giáo, chạy dường tên bay.

Quan binh chạy một hồi lâu

Điểm tra quân sĩ chết hơn hai ngàn.

Lê Văn là tướng có tài,

Sa cơ thất kế, anh hùng cũng thua.

Lê Văn tra đếm ba quân

Truyền thôi trở lại về nơi Bình thành.

Mau tay bút tả tờ mây

Bản chương cáo cấp trào đình xin binh.

Thốt thôi chư tướng kéo về

Đặng gươm, đặng giáo, đặng cờ, cung tên.

Văn Doan lập tiệc thưởng công

Anh em lớn nhỏ vui cười, khen lên.

Anh Hai trí dõng song toàn,

Nay ta chẳng sợ trào đình làm chi.

Doan:

Các em, nay đánh một trận đặng an^[2] mà em mừng làm vậy, hễ là

Thắng bất khả hỉ

Bại bất khả ưu.

ấy là binh gia chi sự.

Các em nghe anh dặn, cho quân nó thắm trào trung chi sự. Như trào trung mà có sai tướng lai công tiễu, thời thông thuyết cho anh hay.

ấy là bảo chi thượng kế đó nghe.

Xướng:

Bản chương về tới Nam đình

Mới hay thất trận, xin binh cứu loàn.

Lịnh trên phán hỏi đền vàng

Bá quan hà tướng dẹp loàn cho yên?

Viện Minh Thừa tướng quì tâu.

Xin sai lão tướng Chánh Tường mới xong.

Vả người dõng lực song toàn,

Đem binh vào đó, mới bình giặc hung.

Thánh hoàng nghe tấu một khi,

Phong cho lão tướng Chánh Tường Nguyên nhung

Chánh Tường quì tấu đền rồng

x…

Lê Văn, Lê Võ đáng tru

Đái công thục tội, tùy tòng Nguyên nhung.

Chánh Tường quì tấu đền rồng

Xin sai hai tướng đi mà tiên phuông.

Vương Long, Vương Hổ hai chàng

Sức bằng Hạng Võ tài hay x^[3] hơn người

Lịnh trên phán trước đền rồng

Phong cho Vương thị hai chàng tiên phuông.

Một muôn người ngựa giao cho

Dạy rằng lão tướng trừ loài cho an.

Lại nói:

Khâm thừa ngọc sắc

Phụng mạng thi hành.

Truyền đội ngũ chỉnh tu nhuệ khí

Rao tam quân kiểm điểm mã yên.

Dược mã phấn thần thương

Huy kỳ lai Hòa tỉnh.

Loạn:

Dương uy hổ lữ chấn nguy nguy

Dược mã huy tiên tiến bộ phi.

Cử bác an bang trừ tặc khấu

Hùng binh tiếp chiến, giải Bình Hòa.

Xướng:

Tiểu^[4]quân về báo một khi

Nay vua sai tướng vô gần tới nơi.

Nguyên nhung lão tướng Chánh Tường

Quản đem quân chúng dầy dầy như ong.

Văn Doan nghe nói kinh hồn

Người nầy ta biết tiếng đồn đã lâu.

Chư đệ:

Thưa anh, hễ là

Thủy lai, thổ yểm

còn Binh đáo, tướng đương.

Tự hướng lai, anh chẳng biết sợ ai, thay.Huống ta lại binh cường tướng dõng, lại lo mần răng a anh.

Doan:

Các em, hễ là

Tri kỷ tri bỉ, thức bại thức thành mới phải là  tướng cho, các em chẳng biết, chớ như lão nầy là

Lão phu lực đại vô cùng,

Túc trí đa mưu chi sĩ

mà anh sợ đó thôi

Xướng:

Tiền lương ta chở hết về

Đem binh ra thành, chẳng khá ở lâu.

Đánh coi một trận làm sao,

Thắng thời ta ở, thua thời ta đi,

Cô thành khó cự binh trào,

Chi bằng về núi, ai mà chi ai.

Lại nói:

Như thua, ta về sơn trại, có phải

Tiến tắc khả thành,

Thoái tắc khả thủ có phải.

Tắc lưỡng toàn kỳ mỹ chăng.

Xướng:

Các em vâng thửa lời anh

Chỉnh tu khí giới tức thì kéo ra.

Binh trào thôi đã tới nơi,

Hai bên cờ trống dầy dầy quá xinh.

Văn Doan thôi mới nói ra

Tôi chào lão tướng lộ đồ gian nan.

Chánh Tường:

Thôi Xem diện mạo nên trang tài sĩ

Ấy làm sao chẳng giúp chúa hiền?

Để tụ chúng sơn đầu

Mà nhiễu nhương lê thứ.

làm vậy a Tướng quân.

Trước đã kinh thành trảm tướng

Sau thêm đoạt thủ Hòa thành.

Chẳng sợ lịnh Hoàng gia

Lại không kiêng trào sĩ.

làm vậy. Chừ, lão bảo Tướng quân nghe, đi

Khá xuống ngựa lai hàng có phải

Bất thất công hầu chi vị chăng.

Như ngươi chẳng nghe lời lão, có phải

Ngọc thạch bất phân,

Hối chi hà cập, chăng Tướng quân?

Văn Doan:

Dám thưa lão quan như phân làm vầy cũng phải, nhưng mà tôi có xuống thi, bị tham quan nó đánh đuổi về

Trào nội tặc thần đương đạo

Quân minh [bất] thính chi [trực] ngôn làm vậy, qui hàng làm sao đặng,

Sơn thành hiểm địa, tiến tắc khả chiến, thoái tắc khả thủ, hà tất sự tha nhân chi chế biến đó mà.

Xướng:

Tôi thưa lão tướng một lời,

Theo tôi sơn trại kết làm đệ huynh.

Đem binh ta xuống trào trung,

Tóm thâu ta sẽ trị vì cùng nhau.

Phải là phú quí song toàn

Anh em ta đặng tử tôn đời đời.

Chánh Tường:

Thính thuyết tâm trung hỏa phát,

Nga văn diện thượng sanh yên.

Quyết trảm nhữ chi đầu

Bất dung tha tặc bối.

Mồ hôi chưa ướt giáp

Tặc tử đã chạy dài.

Truyền vạn đội hùng binh

Nhập thành trung an trú.

Xướng:

Văn Doan về tới sơn thành

Truyền cho chư tướng bốn phương canh giờ,

Tiền sơn quan ải tăng binh

Lập đồn ba cái tại bên núi ngoài,

Đem binh xuống trấn ba đồn,

Chờ binh trào tới, vậy mà chiến tranh.

Quan binh nghỉ đã ba ngày

Kéo vô gần núi, lịnh truyền đồn binh.

Chánh Tường lên núi xem coi,

Địa đồ đã tỏ, trở về dinh trung.

Lịnh truyền Lê Võ, Lê Văn,

Đem năm trăm người phục tại biên sơn.

Nhược bằng nghe ốc đánh ra,

Nghe còi trở lại, chớ chầy lịnh ta.

Vương Long, Vương Hổ lịnh truyền

Tam thiên nhân mã Thanh hà phục binh.

Chờ cho binh nó vây ta

Hai bên tả hữu hiệp công mới thành.

Lịnh truyền chư tướng kéo ra

Lâu la xem thấy tức thì báo tri.

Văn Doan nghe báo mừng thay

Quan trào khi địch phen nầy thua tao.

Lịnh truyền các tướng kéo ra

Hoài sơn mai phục vậy mà cho tao.

Thanh Tô vâng thửa lời anh

Đem binh ra đó đánh cùng lão quan.

Hai đàng kíp đánh như ong

Lưỡng sơn tả hữu hiệp vây lão thần.

Phút đâu nghe tiếng ốc lên

Quan binh bốn đạo ở ngoài vây vô.

Lâu la sợ chạy như tên

Cám thương hai tướng thác rày trận trung.

Văn Doan than khóc một khi

Lịnh truyền hắc dạ báo? dinh lão thần.

[Tử trận: Thanh Tô, Cát Vàng hai tướng]

Xướng:

Quan trên đắc thắng về đồn,

Cớ sao mặt nóng phừng phừng một khi.

Âu là thần quẻ chiêm coi

Đêm nay hữu sự có yên quẻ nầy?

Truyền cho Lê Võ, Lê Văn

Đêm nay nó ắt ám hành báo dinh

Hai ngươi đem một ngàn binh

Ở nơi Thạch động đãi kỳ nhi công.

Hàm mai tứ xứ, đợi kỳ lâu la.

Văn Doan binh đã tới nơi,

Thấy đồn cờ trống, giống hình ngủ quên.

Truyền quân tứ hướng đánh vô

Nào hay không trại, nghĩ thôi giựt mình.

Quan binh bốn phía dậy lên

Hỏa long, hỏa hổ, pháo tên tưng bừng.

Lâu la chạy đã mất hồn

Kiểm tra quân sĩ thác rày năm trăm.

[tử: nhị thập danh tướng]

Doan:

Ta thống thiết “

Cát ngã tâm “

Chư đệ kim hưu hĩ

Nhãn lệ sái lâm li.

Lão tặc, ải

Tưởng lão tặc hỗn thân hỏa khởi

Giận Chánh Tường nộ phát xung quan.

Thù Dương gia đầu chẳng đội trời

Phen nầy Cầm lão tặc phanh can giảo nhục. thôi.

Kim Ngưu, Bạch thố, ậy

Nễ đái nhứt thiên binh

(chữ hán)Nghi tùy thân hỏa pháo.

Đông tây tiểu lộ, dụng hỏa vi binh.

Ngươi đốt đèn lên cho nhiều, hỏa pháo đánh lên, trống chiêng đánh lên, bảo quân nó ra đánh.

Nhược quan binh lai đáo

Khả tẩu nhập cao sơn.

Còn các em thời

Tận khởi chư nhân mã

Phân nam bắc ám hành

Chi cho khỏi, nó thấy đèn, nó tưởng binh ta, sao nó cũng đem binh vô núi mà đánh với ta.

Văn pháo hiệu nhứt tề công tiến.

Xướng:

Canh hai xem thấy trong rừng

Trống chiêng, hỏa hổ, đánh lên sáng trời.

Quan trên ngỡ thiệt lâu la

Bèn sai chư tướng đem binh đánh vào.

Vì chưng mấy trận thắng hoài

Chánh Tường khinh địch, trận nầy mới thua.

Dầy dầy binh mã như ong,

Vô xem chẳng thấy vậy thì một ai.

Biết đà lầm kế gian nhân

Phân làm hai đạo,, tiến binh về đồn.

Văn Doan xem thấy binh về

Đốt lên tiếng pháo tứ tung dậy liền.

Đùng đùng đánh tợ như ong

Binh nào dám cự, tướng nào dám đương.

Phân làm mười đội đánh vô

Hỏa long, hỏa pháo, đánh nhau tưng bừng

Quan binh khó nổi cự đương

Chạy về thành nội, tức thì điểm binh.

Quan binh thác có dư ngàn

Lại hao khí giới, cung tên nhiều bề.

Văn Doan  trở lại sơn trung

Táng mai chư tướng, khóc ròng như mưa.

Văn Doan trở lại hậu dinh

Nghĩa nương nghinh tiếp, tiệc bày Quỳnh Mai.

Đờn ca xướng hát vui thay

Ham mê đắm sắc chẳng lo việc gì.

Văn Doan như thể Trụ vương

Mê nàng Đát Kỷ, binh tình đã quên.

Tay bóc^[5], ôm lấy mình nàng.

Tiệc say [4 chữ ăn tiền, mờ đọc không được, uổng thay!) giao hoan.

---

[1] N.loài

[2] Ăn?

[3] Bỏ 2 chữ: vô hồi

[4] Tuần sáo = quân đi tuần (đọc sai, thành quân đi tuần tiểu) N.v. (chữ hán), viết đúng (chữ hán)

[5] N.v.(chữ hán), e là chữ bèn (chữ hán), khắc sai) 

(Còn tiếp...)